میانجیگری یا مداخله حرفه‌ای و مشاوره تخصصی، نه تنها ماهیت مددکاری اجتماعی است بلکه یکی از ابزارهای کلیدی این حرفه به شمار می‌رود. انسان، به عنوان موجودی اجتماعی، با رابطه آغاز می‌کند و تعریف می‌شود. اما این روابط گاهی پیامدهای منفی، تنش و تعارضاتی را به دنبال دارند که می‌توانند افراد، خانواده‌ها، گروه‌ها، سازمان‌ها و حتی دولت‌ها را درگیر کنند.
نقش مددکار اجتماعی در میانجیگری
مددکار اجتماعی با تکیه بر آموزه‌های تخصصی و تجربه‌های میدانی، مهم‌ترین فرد تأثیرگذار و متخصص در فرایند میانجیگری برای حل مسائل است. این نقش به‌ویژه در مواردی چون اعتیاد، طلاق، خشونت‌های خانگی، اختلالات روانی، و حمایت از کودکان کم‌توان ذهنی برجسته می‌شود. افزون بر این، مددکاران اجتماعی در حل مناقشات قومیتی و طراحی سیاست‌گذاری‌های پیشگیرانه نیز سهم عمده‌ای دارند.
چالش‌ها و موانع موجود
با وجود اهمیت نقش مددکاران اجتماعی در میانجیگری، در ایران موانعی بر سر راه این فعالیت‌ها وجود دارد. یکی از موارد عجیب، ایجاد محدودیت‌ها توسط سازمان بهزیستی است. به نظر می‌رسد این سازمان گاه نقش مشاوره‌ای مددکاران اجتماعی را به رسمیت نمی‌شناسد یا از ظرفیت‌های این حرفه آگاهی کافی ندارد. این محدودیت‌ها در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، مددکاران اجتماعی به عنوان اعضای اصلی تیم‌های میانجیگری و مشاوره فعالیت می‌کنند.
اهمیت جهانی حرفه مددکاری اجتماعی
در سطح بین‌المللی، مددکاران اجتماعی نقش حیاتی در مدیریت بحران‌ها و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دارند. آنان با بهره‌گیری از دانش تخصصی خود در حوزه‌های مختلف، نه تنها به حل مشکلات فردی و خانوادگی می‌پردازند، بلکه به‌عنوان تسهیل‌گران اجتماعی، زمینه‌ساز کاهش تنش‌ها و تقویت انسجام اجتماعی می‌شوند. این تخصص به‌ویژه در کشورهای پیشرفته، در قالب رویکردهای چند‌رشته‌ای و تیم‌های مشترک میانجیگری به رسمیت شناخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیشنهادها برای بهبود وضعیت
ارتقای آگاهی عمومی و سازمانی: آموزش و اطلاع‌رسانی در مورد نقش مددکاران اجتماعی در میانجیگری می‌تواند به بهبود نگرش سازمان‌ها و نهادهای مرتبط کمک کند.
تسهیل‌گری قوانین و مقررات: بازنگری در قوانین و مقررات سازمان‌هایی مانند بهزیستی برای تسهیل نقش‌آفرینی مددکاران اجتماعی در مشاوره و میانجیگری ضروری است.
تقویت آموزش تخصصی: گسترش برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های عملی برای مددکاران اجتماعی می‌تواند توانمندی آنان را در مواجهه با چالش‌های پیچیده افزایش دهد.
تشکیل تیم‌های چند‌رشته‌ای: بهره‌گیری از مددکاران اجتماعی در کنار سایر متخصصان مانند روان‌شناسان و مشاوران حقوقی، می‌تواند به افزایش کارایی و اثرگذاری در فرایندهای میانجیگری کمک کند.
نتیجه
مددکاری اجتماعی با محوریت میانجیگری، یکی از پایه‌های اساسی ایجاد تعادل و انسجام در جامعه است. در حالی که این حرفه در بسیاری از کشورهای پیشرفته به رسمیت شناخته شده و جایگاه ویژه‌ای دارد، در ایران نیازمند حمایت بیشتر از سوی نهادهای مسئول است. سرمایه‌گذاری در توانمندسازی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مددکاران اجتماعی می‌تواند گامی مؤثر در جهت کاهش تنش‌ها و آسیب‌های اجتماعی باشد
